Ngành dầu khí ở nước ta đang có những bước phát triển mạnh mẽ do nhu cầu về kinh tế và xã hội hằng năm, nhu cầu tiêu thụ xăng dầu ngày càng nhiều của con người. Tuy nhiên có nhiều doanh nghiệp kinh doanh và sử dụng dầu không có hệ thống xử lý nước thải, cặn nhiễm xăng dầu… những loại phế thải này được đổ thẳng ra ngoài môi trường nước mặt dẫn đến tình trạng ô nhiễm nguồn nước, suy thoái môi trường nước.
Hiện nay một trong những biện pháp xử lý ô nhiễm dầu được coi là thân thiện với môi trường và có giá thành rẻ nhất là phương pháp phân hủy sinh học.
Dầu mỏ là chất lỏng sánh, có màu vàng đến đen, có mùi đặc trưng, nhẹ hơn nước và có nhiệt độ sôi thấp hơn 250oC. Khi dầu tràn ra sẽ nổi trên mặt nước và có xu hướng loang ra xung quanh, tạo thành một lớp bao phủ trên mặt nước hình thành một lớp dầu bóng và dễ bay hơi. Khi dầu và nước trộn lẫn với nhau tạo thành nhũ dầu với hơn 70% thì nước sẽ có độ nhớt, làm tăng diện tích bề mặt do đó tạo điều kiện thuận lợi cho VSV tấn công và phân hủy dầu một cách dễ dàng. Tuy nhiên, những khối nhũ quá lớn và dầu bị vón cục thì sẽ hạn chế sự phân hủy của các vi sinh vật.
Các nguồn phát sinh nước thải diễm xăng dầu tại các cửa hàng kinh doanh xăng dầu
- Súc rửa bể chứa định kỳ tại các kho xăng dầu nhằm đảm bảo chất lượng nhiên liệu.
- Xả nước đáy bể sau khi kết thúc quá trình nhập tàu vào bể chứa trong kho.
- Sử dụng nước sạch để vệ sinh công nghiệp định kỳ và sau khi kết thúc sửa chữa công nghệ, thiết bị trong kho xăng dầu.
- Nước mưa rơi trên khu vực nền bãi có khả năng nhiễm dầu tại kho và cửa hàng xăng dầu.
Trên cơ sở phân tích nguồn và nguyên nhân phát sinh nước thải nhiễm dầu cho thấy khối lượng nước thải nhiễm dầu trong hoạt động kinh doanh xăng dầu không thường xuyên và đều đặn, phụ thuộc vào các quy định liên quan tới súc rửa bể chứa, tần xuất nhập hàng, vệ sinh công nghiệp…
Các thông số ô nhiễm đặc trưng trong nước thải tại các kho xăng dầu gồm: COD, chất rắn lơ lửng, dầu mỡ khoáng.
Đặc trưng nước thải nhiễm dầu:
- Nước thải nhiễm dầu chứa thành phần chính là dầu khoáng, ngoài ra còn có rác, cặn lắng, đất sét…
- Nước thải xả cặn sinh ra khi súc rửa bồn chứa (1-2 năm/lần) là nguồn thải có mức độ ô nhiễm dầu cao nhất, từ hàng chục đến hàng chục ngàn ppm, đặc trưng của nước thải này là có hàm lượng dầu và cặn vô cơ cao.
Ảnh hưởng của nước thải dầu tới môi trường, sinh vật và con người
Một phần các sản phẩm dầu lắng xuống và phân hủy ở tầng đáy nguồn nước làm ô nhiễm nước bởi các sản phẩm phân giải hòa tan, một phần khác lại nổi lên trên mặt nước cùng với các bọt khí tách ra từ đáy nguồn nước. Cặn chứa dầu tích lũy ở đáy sông, hồ là nguồn gây ô nhiễm cố định đối với sông, gây độc hại cho hệ sinh vật đáy – thức ăn của cá.
Khi nguồn nước bị ô nhiễm dầu, các sản phẩm dầu hòa tan và phân giải làm giảm khả năng sự làm sạch của nguồn nước, bởi các vi sinh vật phiêu sinh, sinh vật đáy tham gia vào các quá trình đó bị chết đi hoặc giảm về số lượng.
Khi nước thải nhiễm dầu xả vào nguồn nước, lượng oxy hòa tan trong nguồn nước sẽ giảm đi do oxy được tiêu thụ cho quá trình oxi hóa các sản phẩm dầu, làm cản trở quá trình làm thoáng mặt nước.
Khi hàm lượng dầu trong nước cao hơn 0,2 mg/l, nước có mùi hôi không dùng được cho các mục đích sinh hoạt.
Ô nhiễm dầu giàu lưu huỳnh còn có thể gây chết cá nếu hàm lượng Na2S trong nước đạt đến 3-4 mg/l. Một số loài cá nhạy cảm có thể bị chết khi hàm lượng Na2S nhỏ hơn 1mg/l.
Ngoài ra dầu trong nước còn có khả năng chuyển hóa thành các hóa chất độc hại khác đối với con người và thủy sinh như phenol, các dẫn xuất clo của phenol. Tiêu chuẩn phenol cho nguồn cấp nước sinh hoạt là 0,001 mg/l, ngưỡng chịu đựng của cá là 10-4 mg/l.
Nhiễm độc xăng dầu qua đường tiêu hóa có thể do thức ăn và nước uống hoặc vô tình hút xăng dầu vào cơ quan tiêu hóa… sẽ có những ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe của con người.
Tổng hợp tại: http://www.congnghemoitruong.info/2016/04/xu-ly-nuoc-thai-tram-xang-dau.html